Ιστορικό

Προτεραιότητα της εποχής ήταν για τα στελέχη της ΧΕΝ η επανασύνδεση των οικογενειών που χάθηκαν στην μικρασιατική καταστροφή και η εξασφάλιση ασφαλούς στέγης και εργασίας στις νεαρές προσφυγοπούλες. Τα προγράμματά της είχαν στόχο την κατάρτιση των νέων γυναικών στο επάγγελμα της δακτυλογράφου, της λογίστριας, της μοδίστρας, της πωλήτριας και της εργάτριας σε εργοστάσια. Ταυτόχρονα οργανώθηκαν πρωτοποριακά προγράμματα ψυχαγωγίας, αθλητισμού και κατασκηνώσεων για νεαρά κορίτσια.

Το 1938 η ΧΕΝ, όπως και πολλές άλλες Οργανώσεις, καταργήθηκε από τη δικτατορία Μεταξά και η περιουσία της δημεύτηκε από το καθεστώς. Η ΧΕΝ Αθηνών ξεκίνησε πάλι από την αρχή μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου χωρίς στελέχη, χωρίς προσωπικό, χωρίς χρήματα, αλλά με πολύ πίστη.

Τη δεκαετία του 50 η ΧΕΝ Αθηνών αποκτά στο κέντρο της πόλης, στην οδό Αμερικής 11, ένα πολυώροφο κτίριο που της έδωσε τη δυνατότητα να οργανώσει προγράμματα που συνέβαλαν καθοριστικά στην ανάπτυξη και στήριξη της γυναίκας. Στο νέο κτίριο λειτούργησε Κοινωνική Υπηρεσία, οικοτροφείο για φοιτήτριες και ξενώνας για γυναίκες της επαρχίας και του εξωτερικού, εστιατόριο, δανειστική βιβλιοθήκη και ένα πλούσιο εκπαιδευτικό και επιμορφωτικό πρόγραμμα προσαρμοσμένο στις ανάγκες της εποχής.

Πρωτοπόρος η ΧΕΝ σε θέματα εκπαίδευσης δημιούργησε ευκαιρίες κατάρτισης για τις νέες γυναίκες με στόχο την επαγγελματική αποκατάσταση και ενημέρωσής τους πάνω σε θέματα οικιακής οικονομίας.

Έτσι λειτούργησε για πρώτη φορά στην Ελλάδα Σχολή Βιβλιοθηκονομίας, οι απόφοιτοι της οποίας, για πολλά χρόνια, στελέχωσαν βιβλιοθήκες δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, (Τροπολογία – Προσθήκη Νόμου, Αθήνα 07/1995). Επίσης λειτούργησε Σχολή Γραμματέων, Εργαστήρι Ζωγραφικής και Κεραμικής, Εργαστήρι Διακοσμητικής τέχνης του Βιβλίου. Νεαρά κορίτσια που τελειώνοντας το Δημοτικό ήθελαν να μάθουν «μια τέχνη» για να επιβιώσουν, είχαν τη δυνατότητα να εκπαιδευτούν ως μοδίστρες ή κομμώτριες, να μάθουν να μαγειρεύουν, να κεντούν, να υφαίνουν και να δημιουργούν έργα τέχνης με τα χέρια τους. Επίσης λειτούργησε Δημοτικό Σχολείο για τις γυναίκες που δεν είχαν την ευκαιρία στην παιδική τους ηλικία να το παρακολουθήσουν. Όσες επέλεξαν να δουλέψουν σε γραφεία παρακολουθούν τμήματα ξένων γλωσσών, λογιστικών, στενογραφίας και γραφομηχανής

Τις δεκαετίες του 60 και του 70 το πρόγραμμα «Δια βίου Επιμόρφωσης Ενηλίκων», χάρη στον πλούτο των θεμάτων και το πολύ υψηλό επίπεδο των εισηγητών, μετατρέπει σε χώρο «ανοιχτού πανεπιστημίου», το κτίριο της Αμερικής 11. Την ίδια περίοδο αναπτύχθηκαν πολιτιστικά και ψυχαγωγικά προγράμματα, προγράμματα άσκησης και αθλοπαιδιών, υπηρεσίες πρόνοιας, παιδικά προγράμματα και υπηρεσίες επαγγελματικού προσανατολισμού και εξεύρεσης εργασίας.

Ιδιαίτερα τη δεκαετία του 1960, η Ελλάδα έγινε χώρα αποστολής οικονομικών μεταναστών σε υπερπόντιες χώρες και πολλοί Έλληνες και Ελληνίδες προετοιμάστηκαν για τη νέα τους ζωή, με προγράμματα που οργάνωσε η ΧΕΝ σε συνεργασία με τη ΔΕΜΕ (Διακυβερνητική Επιτροπή Μετανάστευσης). Η ΧΕΝ συνέβαλε όμως καθοριστικά και στην προσαρμογή μεγάλου αριθμού ομογενών που εκτοπίστηκαν ή μετακινήθηκαν στην Ελλάδα από τα Βαλκάνια, την Κωνσταντινούπολη την Αίγυπτο, τη Σοβιετική Ένωση και την Κύπρο, σε συνεργασία με άλλους φορείς.

Η ΧΕΝ Αθηνών, σε συνεργασία με τον ΕΟΜΕΧ (Εθνικό Οργανισμό Χειροτεχνίας) και το Υπουργείο Γεωργίας, έδωσε τη δυνατότητα σε εκατοντάδες νέα κορίτσια, από αγροτικές περιοχές, να αποκτήσουν εφόδια επαγγελματικής απασχόλησης στον τόπο τους.

Στη δεκαετία του 80 πολλά από τα πρωτοποριακά προγράμματα της ΧΕΝ Αθηνών άρχισαν να υλοποιούνται και από άλλους φορείς. Η εικόνα του κέντρου της πόλης άλλαξε, καθώς μεγάλο μέρος του πληθυσμού μετακινήθηκε προς τα προάστια και η πρόσβαση ήταν όλο και πιο δύσκολη. Η ΧΕΝ Αθηνών αποφάσισε να επεκτείνει τη δράση της και σε άλλες περιοχές της, εκτός των παραδοσιακών συνόρων του δήμου, ώστε οι γυναίκες να βρίσκουν τις υπηρεσίες και τα προγράμματα της ΧΕΝ κυριολεκτικά «στη γειτονιά τους». Δημιουργήθηκαν Ομάδες ΧΕΝ στου Παπάγου, στη Γλυφάδα, στο Π. Φάληρο, στη Νέα Σμύρνη, στην Ηλιούπολη και στην Αργυρούπολη. Η επιλογή αυτή είχε επίπτωση στο πρόγραμμα της Αμερικής 11, το οποίο και σταδιακά συρρικνώθηκε.

Η γενική εκτίμηση είναι ότι το έργο, η τεχνογνωσία και το εξειδικευμένο προσωπικό της ΧΕΝ αναγνωρίστηκε στη διάρκεια των δεκαετιών από πολλούς δημόσιους και άλλους φορείς. Αποτέλεσμα αυτής της αναγνώρισης ήταν μια σειρά από επιτυχημένες συνεργασίες. Εκτός από τα προγράμματα και τις Υπηρεσίες της συμμετείχε ενεργά σε όλες τις διεκδικήσεις των γυναικών για την ισότητα των φύλων, τις μεταρρυθμίσεις στο οικογενειακό δίκαιο, τη προστασία και την προώθηση των δικαιωμάτων των γυναικών στην εργασία, την υγεία κ.λπ., αλλά και στην ανάδειξη κοινωνικών προβλημάτων, όπως η προστασία του περιβάλλοντος, η ανεργία, η βία κατά των γυναικών, ο ρατσισμός και η ξενοφοβία, οι εξαρτήσεις κ.λπ.