Πέντε ηρωίδες του Σαίξπηρ

Ιουλιέτα

Είναι η πρωταγωνίστρια του θεατρικού έργου του Ουίλιαμ Σαίξπηρ “Ρωμαίος και Ιουλιέτα”. Διαφοροποιείται από τις κοπέλες της ηλικίας της για τις οποίες ο γάμος ήταν αυτοσκοπός.Επαναστατικό πνεύμα, γεμάτη τόλμη.Αμφισβητεί τις νόρμες και τους κανόνες, ξεκαθαρίζοντας πως ο χαρακτήρας, τα συναισθήματα και η συμπεριφορά του ανθρώπου δε σχετίζονται με την καταγωγή, το όνομα, την οικογένειά του, σκέψη πρωτοποριακή για την εποχή εκείνη. Αξιοσημείωτο είναι οτι κατά την διάρκεια όλου του έργου του Σαίξπηρ γίνεται μια αντιστροφή των παραδοσιακών ρόλων μεταξύ του άνδρα Ρωμαίο και της γυναίκας Ιουλιέτα. Η Ιουλιέτα είναι αυτή που φλερτάρει τον Ρωμαίο, αυτή του ζητά να παντρευτούν και τελικά όταν τον βλέπει δίπλα της νεκρό χρησιμοποιεί το μαχαίρι του για ν΄αυτοκτονήσει. Ο Ρωμαίος αυτοκτονεί πίνοντας δηλητήριο, μ΄έναν θηλυπρεπή τρόπο, ενώ η Ιουλιέτα χρειάζεται δύναμη και γενναιότητα για ν΄αυτοκτονήσει, αρετές που μόνο οι άνδρες διέθεταν.

Εικόνα: Philip_H._Calderon

Οφηλία

Η νεαρή και αδύναμη ηρωίδα του Άμλετ, ζει σ’ ένα κόσμο φτιαγμένο από άνδρες για άνδρες. Το όνομά της αποδίδει τον ρόλο της:Οφηλία, Οφηλία ή Οφέλια, από την ελληνική λέξη όφελος που σημαίνει ωφέλεια, βοήθεια, όφελος πλεονέκτημα. Βρίσκεται στο βασίλειο για να ωφελεί και να βοηθά τους άλλους. Μια ηρωίδα που ενώ δεν ενεργεί αυτόβουλα, παίζει καθοριστικό ρόλο στη πλοκή και τις πράξεις των υπολοίπων ηρώων. Υποφέρει από καταστάσεις για τις οποίες δεν ευθύνεται ούτε μπορεί να καθορίσει, δεν προκαλεί την τύχη της ούτε κυριεύεται από οργή  ή αλαζονεία. Το μόνο της σφάλμα η υπέρμετρη αγάπη και αφοσίωση στους άλλους. Ο κόσμος ο σκληρός και απατηλός πήρε τέλος με τον θάνατο όλων των ηρώων του έργου οι οποίοι πέθαναν από το χέρι ή εξαιτίας του δόλου του άλλου. Η Οφηλία δεν έζησε για να δει τις τραγικές εξελίξεις όσων αγαπούσε. Ίσως ο Σαίξπηρ στο έργο αυτό τιμώρησε όλους τους χαρακτήρες, αθώους κι ενόχους για να κάνει σαφές ότι τα πράγματα πρέπει ν΄αλλάξουν.

Εικόνα: Arthur_Hughes

Κατερίνα

Η ηρωίδα του έργου”Το ημέρωμα της στρίγκλας” καθρεφτίζει τις απόψεις της εποχής για το πως είναι η τέλεια σύζυγος. Η Κατερίνα είναι μια γυναίκα διαφορετική από τις άλλες, δύστροπη, οξύθυμη, αρνείται να παίξει το ρόλο του υπάκουου θηλυκού και δεν φοβάται τις συγκρούσεις με τις κοινωνικές συμβάσεις. Ο ι άντρες τρομάζουν με το ταμπεραμέντο της και την αποφεύγουν. Αποφασίζουν να την βαφτίσουν στρίγκλα κι εκείνη κάνει τα πάντα για να επιβεβαιώσει τον τίτλο της. Πανέξυπνη, ετοιμόλογη και διαρκώς οργισμένη από την ψευτιά που την περιβάλλει, λέει τα πράγματα με τ΄όνομά τους κινδυνεύοντας να μείνει ανύπαντρη. Μέχρι που εμφανίζεται στην πόλη ο Πετρούκιο ο οποίος βάζει στοίχημα με τον εαυτό του να την εξημερώσει. Και να κατακτήσει την καρδιά της. Κάποιοι την αποκάλεσαν πρώιμη φεμινίστρια ο ίδιος ο Σαίξπηρ όμως αφήνει να φανεί ότι η Κατερίνα χρειάζεται σωτηρία από την οικογένειά της, τις στερεοτυπικές απαιτήσεις της κοινωνίας από τα θηλυκά της μέλη από την άνιση θέση της γυναίκας μέσα στο γάμο.Γι αυτό και στο τέλος η αγάπη μεταμορφώνει τον Πετρούκιο και την Κατερίνα σε δυο ισότιμους και άξιους συντρόφους μακριά από την πραγματικότητα της εποχής.

Εικόνα: Edward Robert Hughes

Λαίδη Μακμπέθ

Στο ομώνυμο έργο του Σαίξπηρ ο Μακμπέθ είναι ένας μωροφιλόδοξος. Μετά την αναγγελία από τρεις μάγισσες ότι θα γίνει βασιλιάς, η σύζυγός του (της οποίας το όνομα ποτέ δεν αναφέρεται – μόνο λαίδη Μακμπέθ) παίρνει τα ηνία και αναλαμβάνει να τον κεντρίσει για να δολοφονήσει τον βασιλιά Ντάνκαν και να γίνει μονάρχης. Ο Μακμπέθ χάνει τον έλεγχο μετά την δολοφονία και του αρέσουν οι σκοτωμοί. Η λαίδη πιο πρακτική τρομάζει από την ασυγκράτητη λύσσα κι η ένοχη συνείδησή της την υποχρεώνει να σηκώνεται τις νύκτες, να υπνοβατεί και να επαναλαμβάνει το αιματοβαμμένο κομμάτι από την δολοφονία του Ντάνκαν. Συνεχίζει έτσι ώσπου να πληροφορηθούμε ότι αυτοκτόνησε. Η λαίδη Μακμπέθ είναι από τις πιο δυνατές μορφές μυθοπλασίας. Πρόκειται για τη σύζυγο που αν και υποδαυλίζει τη φιλοδοξία του συζύγου της αμφισβητεί τη θέση του ως αρχηγού. Είναι μια άλλη Εύα του πειρασμού για την οποία δεν γίνεται λόγος για τους καρπούς του δένδρου της  γνώσης αλλά για την αναγνώριση στην κοινωνική ιεραρχία και μια μεγαλύτερη μερίδα από την πίτα της ευτυχίας. Η ιστορία της γυναίκας που υποδαυλίζει την φιλοδοξία του άνδρα της είναι ριζωμένη στο πολιτισμικό υποσυνείδητο. Ο Σαίξπηρ εδώ υιοθετεί ένα στερεότυπο και στη συνέχεια το κατεδαφίζει προκαλώντας την ικανοποίηση. Διότι το πιο άμεσο, το πρώτο που κάνει η λαίδη είναι να παραιτηθεί από την κατάστασή της ως γυναίκας. Αυτό προκαλεί έκπληξη. -Αλλάξτε μου το φύλο….εντέλλεται. Στη διαδικασία της μεταμόρφωσης της, θέλει ν΄απαρνηθεί το φύλο της, να μετατραπεί σε κάτι ουδέτερο και ζητά από τα πνεύματα να την γεμίσουν με την πιο σκληρή αγριότητα. Σαν να ήταν το φύλο της ο κύριος υπεύθυνος για τον οίκτο ή την συμπόνια κι η σεξουαλική της ταυτότητα σωσίβιο της αρετής κι εμπόδιο στη δολοφονία. (Βήμα-Πολιτισμός-Οι κακοί της ιστορίας του JOSE CARLOS SOMOZA)

Εικόνα: Johann_Heinrich_Fuessli, Μουσείο Λούβρου

Πόρσια

Είναι η όμορφη και πλούσια κληρονόμος απ΄το Μπελμοντ, πρόσωπο με σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της πλοκής του έργου του Σαίξπηρ “O Έμπορος της Βενετίας”. Μπορεί και συνδυάζει  όσα θέλει ν΄ακολουθήσει ως υπάκουη κόρη αλλά και όσα της υπαγορεύει η εξυπνάδα της. Παντρεύεται με τον τρόπο που ορίζει η διαθήκη του πατέρα της αυτόν που έχει επιλέξει η καρδιά της.Παίρνει πρωτοβουλίες τολμηρές για την εποχή της. Για να υπερασπιστεί τον φίλο του συζύγου της, μεταμορφώνεται σε άνδρα και παρουσιάζεται στο δικαστήριο ως δικαστής.Δυναμική και γενναία γνωρίζει πολύ καλά τη νομοθεσία της πόλης της διαθέτει ρητορική δυνατότητα, κι έξυπνη καθώς είναι εντοπίζει την αδυναμία στον όρο του συμβολαίου κι επιτυγχάνει να αθωώσει τον Αντόνιο.Δίνει συνεχώς ευκαιρίες στον Σάιλοκ να πάρει πίσω τον όρο του συμβολαίου του επιδεικνύοντας μεγαλοψυχία κι αποδεικνύοντας ότι δεν είναι σκληρή κι αμετακίνητη.

Εικόνα:
Sir John Everett Millais, 1886,
Metropolitan Museun of Art