Σεξισμός και επαγγέλματα: Τι κρύβεται πίσω από τις λέξεις;
Στη γλώσσα μας πραγματοποιείται ο διαχωρισμός των φύλων. Η διάκριση του αρσενικού γένους για το ανδρικό φύλο και του θηλυκού γένους για το γυναικείο φύλο είναι από τα πρώτα πράγματα που μαθαίνουμε από πολύ μικρή ηλικία. Όμως όσο μεγαλώνουμε παρατηρούμε ότι αυτό δεν ισχύει για κάποιες λέξεις, κυρίως αυτές που αφορούν επαγγέλματα. Το θηλυκό μάς ακούγεται ωραίο και το χρησιμοποιούμε για επαγγέλματα όπως καθαρίστρια, νοσηλεύτρια, μπαλαρίνα. Ενώ, σε άλλα επαγγέλματα, όπως αυτά του βουλευτή, του πρύτανη και του προέδρου οι λέξεις πρυτάνισσα, βουλεύτρια και προεδρίνα ξενίζουν στα αυτιά μας και δε χρησιμοποιούνται ευρέως.
Ποια είναι η διαφορά των επαγγελμάτων που αναφέρονται παραπάνω;
Όπως γίνεται αντιληπτό, τα επαγγέλματα που παρουσιάζονται αρχικά αφορούν την φροντίδα των ανθρώπων και των χώρων, καθώς και τις τέχνες. Χαρακτηριστικά που στερεοτυπικά ταιριάζουν με την “ευαίσθητη και περιποιητική φύση” της γυναίκας. Από την άλλη πλευρά, τα επαγγέλματα που αφορούν θέσεις εξουσίας και διοίκησης αντιπροσωπεύονται από πατριαρχικές φιγούρες κατά κανόνα.
Η ελληνική γλώσσα είναι εύπλαστη και απαρτίζεται από λέξεις που περιγράφουν με ακρίβεια κάθε τι που αντικρίζουμε στην καθημερινότητα μας. Παρ’ όλα αυτά, με το πέρας των χρόνων οι λέξεις αυτές έχουν παραμείνει αναλλοίωτες, αν και έχουν γίνει προσπάθειες, οι αντίστοιχες θηλυκές να θεωρούνται δόκιμες.
Μια βουλεύτρια ακόμη και σήμερα δεν μπορεί να δηλώσει “παρούσα” στη Βουλή των Ελλήνων παρά μόνο “παρών”. Παράλληλα, μια πρυτάνισσα πρέπει να καταβάλει μεγάλες προσπάθειες με επιμονή και υπομονή για να υπογράψει ως πρυτάνισσα και όχι ως πρύτανης.
Αναμφίβολα η γλώσσα είναι ο καθρέπτης της κοινωνίας και των αντιλήψεων μας.
Ας αναρωτηθούμε, τι θα μπορούσαμε να κάνουμε για να αλλάξει αυτή η εικόνα;
Η αλήθεια κρύβεται πίσω από τις λέξεις.
της Δήμητρας Κακολύρη