«Δεν ξέρω την ιστορία όπως οι δάσκαλοι από τα βιβλία, την ξέρω όπως τη λέει ο τόπος και τα τραγούδια του. Η ιστορία είναι άνεμος που την καταλαβαίνεις όταν την ανασαίνεις.»
έλεγε ο Θεόφιλος.
Ο Θεόφιλος ( Κεφαλάς – Χατζημιχαήλ ) είναι ο πιο γνωστός Έλληνας λαϊκός ζωγράφος. Γεννήθηκε μεταξύ 1868 και 1871 στη Βαρειά Μυτιλήνης. Ήταν το μεγαλύτερο από τα οκτώ παιδιά του Γαβριήλ Κεφαλά και της Πηνελόπης Χατζημιχαήλ. Ο πατέρας του ήταν τσαγκάρης και η μητέρα του κόρη αγιογράφου.
Πάρα πολλά είναι τα έργα του Θεόφιλου που έχουν σαν θέμα τη διπλή γιορτή της 25ης Μαρτίου, αφού μια θεματική κατηγορία που ασχολήθηκε αρκετά είναι και η ιστορία και ιδίως η Επανάσταση του 1821, η οποία αποτελεί το βασικό τομέα στις παραστάσεις του.Οι ήρωες του είναι όλοι ηρωικοί και γενναίοι. Ο ήρωας που έρχεται πρώτος στον θαυμασμό του είναι ο Αθανάσιος Διάκος. Το Γεώργιο Καραϊσκάκη το σχεδίασε μία φορά, τίτλος του έργου: «Γεώργιος Καραϊσκάκης στην πολιορκία της Ακρόπολης». Ο Μάρκος Μπότσαρης ήταν αγαπητός στο πανελλήνιο και γι’ αυτό επανέρχεται συχνά στην εικονογραφία του Θεόφιλου. Επίσης, ζωγράφισε και το στρατόπεδο του Κολοκοτρώνη. Ο χορός του Ζαλόγγου, ο Ρήγας Φεραίος με τον Κοραή, ο Παύλος Μελάς και αρκετοί άλλοι ήρωες απεικονίζονται στα έργα του.
Ο αυθεντικός λαϊκός ζωγράφος, που δεν έμαθε ποτέ ότι τα έργα του εκτέθηκαν στο Λούβρο έφυγε από τη ζωή στις 24 Μαρτίου 1934 παραμονή της εορτής που τόσο αγάπησε και ζωγράφισε, αποτυπώνοντας περισσότερο το αίσθημα πάρα την εικόνα της επανάστασης.
«Ο Θεόφιλος, γέννημα και θρέμμα της ελληνικής φύσεως και απόγονος άμεσος της επαναστάσεως, όταν ζωγραφίζει ήρωες του ’21, οι φουστανέλες γίνονται λουλούδια στους αγρούς.» έλεγε ο Στρατής Ελευθεριάδης.
Άννα Χιωτέλλη – Λεονάρδου
ΧΕΝ Γλυφάδας